Metoda, metodyka, metodologia

Rozmawiając o standardach zarządzania z uczestnikami naszych szkoleń, wielokrotnie spotykamy się z mieszaniem pojęć: metoda, metodyka i metodologia. Często używane są one zamiennie (wydawać by się mogło, że losowo) i choć brzmią podobnie, to mają inne znaczenia. Zacznijmy od definicji, które można znaleźć w Słowniku Języka Polskiego PWN. Wczytując się w te definicje możemy zaobserwować różnice i błędy, które mogą z nich wynikać:

• Metodologia – nauka o badaniach naukowych stosowanych w danej dziedzinie wiedzy
• Metodyka – zbiór zasad dotyczących sposobów wykonywania jakiejś pracy
• Metoda – świadomie stosowany sposób postępowania mający prowadzić do osiągnięcia zamierzonego celu.

Metodologia

Metodologia jest najszerszym pojęciem z powyższych. Jest ona nauką o metodach badań naukowych, ich skuteczności i wartości poznawczej. Klasycznie wyróżnia się metodologie: nauk ścisłych, nauk przyrodniczych, nauk społecznych, nauk humanistycznych. Przykładem jest wykorzystanie metod statystycznych bądź matematycznych do opisu zjawisk będących przedmiotem obserwacji badacza. Metodologie mówią o sposobach prowadzenia badań i przeprowadzania eksperymentów tak, aby były powtarzalne i porównywalne z innymi eksperymentami.

Metodyka

Metodyka mówi o zasadach działania. Jako przykład weźmy metodyki zarządzania projektami PRINCE2® i AgilePM®, czy zarządzania programami: MSP® czy AgilePgM®. Wszystkie zawierają pryncypia, czyli ogólne zasady działania, procesy, opis przykładowych dokumentów oraz sugerują użyteczne techniki. Metodyki zawierają też definicje pojęć składających się na słownik związany z daną dziedziną, pomagający profesjonalistom precyzyjnie się porozumiewać. I tak np. osoby znające metodykę PRINCE2® tak samo rozumieją pojęcie tolerancji i sytuacji nadzwyczajnej oraz wiedzą jakiego rodzaju informacje znajdą w Dokumentacji Inicjowania Projektu.

Metoda

Metody, czasami nazywane technikami są najbliżej praktyki, gdyż opisują konkretne sposoby działania. W zarządzaniu projektami znane i stosowane są różne metody, które zbliżają nas do konkretnego, wcześniej zdefiniowanego celu. Mamy więc na przykład metodę Wartości Wypracowanej (Earned Value Method) łańcucha krytycznego, PERT czy też priorytetyzacji – MoSCoW. Metody te pomagają sprawniej działać w konkretnej sytuacji. Każda z tych metod wspiera projekt w różnych momentach i pozwala na jego lepszą realizację.

Zbiór dobrych praktyk

Do tego wszystkiego dochodzą jeszcze zbiory dobrych praktyk, takie jak PMBOK® (Project Management Body of Knowledge), czy BABOK® (Business Analysis Body of Knowledge). Są one zbiorem dobrych, sprawdzonych sposobów działania z danego obszaru. Zaletą takich zbiorów jest to, iż są to praktyki o sprawdzonej i potwierdzonej skuteczności. W PMBOK możemy więc znaleźć opisy metod wykorzystywanych w zarządzaniu projektami takich jak: SWOT, PERT czy WBS.