Technika 6 kapeluszy

6 myślowych kapeluszy Edwarda de Bono

Technika 6 kapeluszy opiera się na myśleniu lateralnym i pomaga w rozwiązywaniu problemów. Polega na wcielaniu się osób z niej korzystających w 6 różnych ról, co pozwala na analizę danego zagadnienia z 6 różnych punktów widzenia, odkrywając nowe, pozytywne i negatywne fakty.

Myślenie lateralne (lateral thinking) inaczej „myślenie w bok” to termin wprowadzony w roku 1967 przez Edwarda de Bono i oznaczający nowe, kreatywne i niestandardowe spojrzenie na sytuację, dostrzeżenie nowych możliwości, przeformułowanie problemu dające szansę rozwiązania go nowymi metodami.

W technice 6 kapeluszy de Bono skupił się na różnorodności sposobów myślenia.

6 stylów i kolorów:

• Biały kapelusz – styl obiektywny, wymagający skupienia się na faktach i unikający oceny, szczególnie oceny emocjonalnej,
• Czarny kapelusz – styl krytyczny, skupiający się na odkrywaniu wad i niedoskonałości istniejącego rozwiązania oraz wrażliwości możliwych zagrożeń,
• Czerwony kapelusz – styl emocjonalny, zgodnie z tym stylem myślenie podąża za pozytywnymi i negatywnymi uczuciami,
• Żółty kapelusz – styl konstruktywny, w którym podmiot stale myśli pozytywnie, uznając pozytywne strony istniejącego rozwiązania i zwracając uwagę na ukryte możliwości każdego z nich,
• Zielony kapelusz – styl produktywny, który skupia się na ciągłym tworzeniu nowych idei,
• Niebieski kapelusz – styl kontrolowany, w którym monitoruje się i kontroluje procesy związane z własnym myśleniem oraz myśleniem innych ludzi.

Kluczowym elementem tej metody jest to, by w danym momencie skupiać się tylko na jednym sposobie myślenia (zakładać jeden z 6 kapeluszy). Zmieniając kapelusze zmieniamy swoje nastawienie oraz sposób myślenia i mówienia o danym problemie. I tak zakładając biały kapelusz zbieramy dostępne informacje i fakty, wypowiadamy się rzeczowo i konkretnie. W czerwonym kapeluszu natomiast mówimy o swoich emocjach i nastawieniu do problemu. Emocje te mogą być pozytywne lub negatywne, ale zawsze odzwierciedlające osobiste nastawienie mówiącego. Czarny kapelusz powinien spowodować skupienie się na wadach, a żółty na zaletach. Nie zapominajmy nigdy o kapeluszu niebieskim zakładanym z reguły na początku i na końcu analizy. Ten kapelusz ma pomóc w uporządkowaniu procesu myślowego oraz końcowych wniosków.

Metody 6 kapeluszy można użyć do samodzielnej analizy lub podczas spotkań zespołu. Być może warto spytać w swojej organizacji o Facylitatora, który mógłby poprowadzić takie spotkanie.

[1] Marcin Jełowicki, Witold Kieżuń, Zbigniew Leoński, Bronisław Ostapczuk, „Teoria organizacji i zarządzania”, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1979, s. 223

źródło: https://creocomics.wordpress.com/

źródło: Research project management, Joanna Rzempała, Magdalena Pieńkos, Tomasz Leśniakowski, Kraków 2015