Charakterystyka projektów
badawczo – rozwojowych

Charakterystyka projektów badawczo-rozwojowych (B+R)

Są to projekty, które odznaczają się zupełnie inną specyfiką. Należy tu wspomnieć o INNOWACYJNOŚCI, pojęciu które jest nierozerwalnie związane z projektami B+R. Źródłem owej innowacyjności są wspomniane projekty B+R. A zatem jaka jest ich specyfika.

Projekty badawczo-rozwojowe charakteryzuje złożoność i współzależność. Projekty te są odpowiedzią na nagłe zmiany środowiska (np. pojawienie się nowych możliwości współpracy, ważnych odkryć czy przełamanie istniejących barier badawczych). Bardzo ważną cechą projektów B+R jest ich wysoki stopień innowacyjności. Wyniki prac badawczo-rozwojowych podlegają bardzo często komercjalizacji lub są transferowane do gospodarki w inny sposób. Powstające w ten sposób innowacje, które są właśnie efektem działalności badawczo-rozwojowej, stanowią siłę napędową tworzenia bogactwa narodowego. Mają one prowadzić do wzmocnienia konkurencyjności i długofalowego wzrostu gospodarki Unii Europejskiej. Istotną cechą projektów B+R jest takżę „niepewność”. Projekty te cechuje brak precyzyjnego i długookresowego planowania, ponieważ trudno przewidzieć, co może się wydarzyć podczas prac badawczych. W przypadku wystąpienia jakichkolwiek odchyleń należy poddać je analizie i wyciągnąć wnioski. Czy zastanawialiście się, która z metodyk byłaby najlepsza do zarzadzania takimi projektami? Projekty badawczo-rozwojowe, ze względu na swoją specyfikę, są obarczone dużym ryzykiem niepowodzenia. Związane jest to ze złożonością elementów w nich występujących. Ryzyko może dotyczyć następujących kwestii:

• droga do rozwiązana problemu badawczego może zawierać fałszywe ślady, które znacząco wydłużą prace,
• zespół projektowy może otrzymać niewłaściwe (fałszywe) rozwiązanie,
• osiągnięte rozwiązanie może pozostać nierozpoznane,
• rozwiązanie może być nieosiągalne przy obecnym stanie nauki i wiedzy,
• rozwiązanie może być niedostępne ze względu na wysoki koszt planowanych prac zespołu projektowego,
• zespół może osiągnąć konkurencyjnie gorsze rozwiązanie.

Realizacja projektów B+R wymaga podejścia systemowego. Dzięki temu możliwe jest szerokie (w czasie i przestrzeni) podejście do wszystkich procesów obejmujących projekt.

„Myślenie systemowe to umiejętność postrzegania „systemu” w danej sytuacji. Pozwala na odnalezienie pewnego ładu i harmonii nawet w sytuacjach z pozoru chaotycznych. Dlatego przydaje się bardzo w przypadku skomplikowanych zjawisk, zwłaszcza systemów tworzonych przez ludzi oraz przedsięwzięć, takich jak projekty na dużą skalę. Myślenie systemowe jest podstawą kompleksowego podejścia do realizacji projektów badawczych i rozwojowych.” [1]

Ze względu na złożoność i współzależność projektów B+R bardzo często są one realizowane w formie konsorcjów. Ponieważ projekt przekracza możliwości realizacyjne jednej organizacji. Konsorcjum polega na współpracy kilku podmiotów w celu realizacji projektu.  Przykładowo, projekty realizowane z programu HORYZONT 2020 (największy w historii program finansowania badań naukowych i innowacji w Unii Europejskiej) muszą być wykonywane przez konsorcja składające się z przynajmniej trzech podmiotów, z trzech różnych krajów UE lub/i państw stowarzyszeniowych.

[1] Materiały konferencyjne projektu B+R=PRZYSZŁOŚĆ,  Kompleksowe podejście do procesu realizacji projektów B+R, prof. nadzw. dr hab. Stanisław Łobejko.